نصراله افجه‌ای

۱۳۱۲، تهران

خوشنویس، نقاش

نصراله افجه‌ای از همان دوران کودکی به خوشنویسی، نقاشی و موسیقی علاقه داشت و تحصیلات مقدماتی هنر را در تهران گذراند. او در پانزده‌سالگی در یک آتلیه‌ هنری آغاز به کار کرد و پس از یک‌سال آتلیه‌‌‌ خودش را در یک مغازه‌ اجاره‌ای به راه انداخت.
پس از اخذ دیپلم به «کانون آگهی مینیاتور» متعلق به رسام عرب‌زاده رفت؛ کانونی که افجه‌ای از آن به‌عنوان آکادمی هنری یاد می‌کند. در آن‌جا بود که فرصت هم‌نشینی و آموختن خوشنویسی از استادانی همچون کیمیا‌قلم زنجانی و علی‌اکبر کاوه را به دست آورد. پس از پایان سربازی در سال ۱۳۳۶ به همراه دوستانش علی‌اکبر صادقی و علی‌رضا و محمود بصیری «آتلیه‌ هفت» را در خیابان بهارستان به راه انداخت که هنرمندان بزرگی همچون مرتضی ممیز، پرویز کلانتری و عباس کیارستمی به این آتلیه رفت‌و‌آمد داشتند و این آتلیه کانونی برای فعالیت مستمر او و دوستانش شد.

این هنرمند چندین دهه سابقه متمرکز بر هنر خوشنویسی دارد و با تکنیک‌های مختلف و مواد و مصالح متنوع کار کرده و آثار متنوعی را به وجود آورده‌ است. او در میان خوشنویسان ایرانی از نسل اول این تجربه‌اندوزی‌ها در ترکیب و گسترش امکانات خوشنویسی با مصالح نقاشی و سایر تکنیک‌های طراحی به‌شمار می‌آید.

افجه‌ای در فاصله‌ دهه‌ ۴۰ تا ۵۰، تحت تأثیر جریان‌های هنر نوسنت‌گرا و مشخصا مکتب سقاخانه، از کالیگرافی در قالب نقاشی مدرن بهره گرفت و نتایج این تجارب را در سال ۱۳۵۱ در نمایشگاهی تحت‌عنوان «نقاشی‌خط» در گالری سیحون ارائه داد. «نقاشی‌خط» عنوان ابداعی افجه‌ای بود که بعدها به آثاری که نقاشی و خوشنویسی را تلفیق می‌‌کردند، اطلاق شد.

اولین نمایشگاه خارج از کشور این هنرمند در سال ۱۳۵۳ در نمایشگاه بین‌المللی نقاشی در سوئیس رقم خورد و پس از آن آثارش در کشورهای مختلفی نظیر فرانسه، انگلستان، آمریکا و آلمان به نمایش درآمد. او در سال ۱۳۷۲ نشان درجه یک هنری را از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی دریافت کرد. افجه‌ای همچنین سال‌ها در زمینه‌ آموزش هنر نیز فعالیت داشته است که تدریس در دانشگاه‌ تهران، دانشگاه الزهرا و دانشگاه سوره از جمله سوابق آموزشی اوست.
افجه‌ای از سال ۱۳۵۲ تاکنون ۷ نمایشگاه انفرادی برپا کرده و در چندین نمایشگاه گروهی نیز حضور داشته است. او در هفتمین همایش چهره‌های ماندگار در آبان ماه ۱۳۸۷ به عنوان چهره ماندگار رشته خوشنویسی معرفی شد.
عضویت در شورای سیاستگذاری و داوری رویدادهای معتبر داخلی و خارجی از جمله جشنواره هنرهای تجسمی فجر، جشنواره هنر جوان، دوسالانه ملی خوشنویسی (قزوین) و ... ار دیگر سوابق این استاد خوشنویس به‌شمار می‌آید.

این هنرمند علاوه بر بهره‌گیری از پتانسیل‌ خط، برخی ویژگی‌های سنت کتابت و صفحه‌آرایی ایرانی-اسلامی را در ترکیب‌بندی و چیدمان عناصر نقاشی‌خط‌هایش به کار برده است.
روئین پاکباز در مورد او گفته است: «خبرگی افجه‌ای در شیوه‌های مختلف خوشنویسی سنتی به نقاشی‌خط‌هایش تنوع بخشیده است. در دهه‌ ۱۳۵۰ با بهره‌گیری از کوفی‌بنایی آثاری ملهم از اُپ‌آرت پدید ‌آورد و یا ویژگی‌های خط ثلث را در ترکیب‌بندی‌های سنجیده‌ای به کار ‌گرفت. از اوایل دهه‌ ۱۳۵۰به سبک شخصی‌تری بر مبنای سنت سیاه‌مشق دست یافت و ترکیب‌بندی‌های گسترده‌ای با حروف درهم‌بافته‌ نستعلیق خفی خلق کرد».